Konstytucyjne gwarancje w zakresie czystego środowiska a pozycja jednostki

https://doi.org/10.34768/dpia.2019.1.25

Autor

  • Małgorzata Babula Rzeszowska Szkoła Wyższa

Słowa kluczowe:

ochrona środowiska, prawo do czystego środowiska, zasada zrównoważonego rozwoju, konstytucyjna pozycja jednostki, dobra osobiste jednostki

Abstrakt

Prawo do (czystego) środowiska oprócz prawa do (czystego) powietrza angażuje debatę publiczną z narastającą intensywnością. Świadomość zniszczeń, których na przestrzeni lat dokonał człowiek, powoduje refleksję nad koniecznością podjęcia działań mających na celu zniwelowanie skutków ludzkiej ingerencji w środowisko. Czy, a jeżeli tak, to jakie są tendencje krajowe i międzynarodowe do ochrony tego, co jeszcze da się ochronić i odratowania tego, co jeszcze da się odratować? Jak zatem można interpretować konstytucyjne gwarancje w zakresie czystego środowiska, i wreszcie, jaka jest pozycja jednostki wobec tych gwarancji i wobec tendencji naprawczych realizowanych w ramach programów (między)narodowych. Celem artykułu jest próba zbliżenia się do odpowiedzi na pytanie, na ile człowiek może skutecznie wymagać od państwa realizacji jego konstytucyjnego prawa wynikającego z art. 74 Konstytucji RP oraz na ile dbałość o to środowisko należy rozumieć jako obowiązek jednostki. Gdzie należy rozmieścić środek ciężkości w postaci efektywności działań na linii prawo-powinność?

Bibliografia

Baratyński Ł., Problem prawa do środowiska międzynarodowym systemie ochrony praw człowieka, Kielce 2015.

Biuro Bezpieczeństwa Narodowego; https://tiny.pl/tswnw

Dąbrowski M., Ochrona środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, [w:] Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Chmaj, Warszawa 2016.

Drabik P., Bruksela nie chce finansować wymiany pieców. Rządowy program pójdzie do lamusa?, Radio Zet 07.01.2019; https://tiny.pl/tscxl

Domański Z., [w] Leksykon bezpieczeństwa. Wybrane pojęcia, red. P. Chodak, Józefów 2015.

Gardjan-Kawa L., Nowe prawo ochrony środowiska w Polsce, Przemyśl 2003.

Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Warszawa 2003.

GRID Warszawa, O prawie Człowieka do życia w czystym środowisku na konferencji Rzecznika Praw Obywatelskich,10 wrzesień 2019, https://tiny.pl/tsl1r

Gruszecki K., Ustawa o ochronie przyrody. Komentarz, Warszawa 2017.

Gruszecki K., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2019.

Jagnieża A., Strategia Bezpieczeństwa Narodowego u nowej dekady. Analiza, https://tiny.pl/tswk3

Jendrośka J., Leksykon prawa ochrony środowiska, Warszawa 2012.

Krajewski P. [w:] Leksykon bezpieczeństwo. Wybrane pojęcia, red. P. Chodak, Józefów 2015.

Kosiedowski Ł., Smog? Czyste powietrze to jednak dobro osobiste, „Rzeczpospolita” 15.12.2018, https://tiny.pl/tsl5n

Mancewicz A., Ochrona środowiska naturalnego prawem człowieka? Prawo do czystego środowiska w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Cz. I, „In Gremio” wrzesień 2007, nr 9 (41).

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, O Programie Czyste Powietrze; http://www.nfosigw.gov.pl/czyste-powietrze/o-programie-czyste-powietrze-/

Olejarczyk E., Zasady zrównoważonego rozwoju w systemie prawa polskiego. Wybrane zagadnienia, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2016, No 2, https://tiny.pl/tswzr

Ostrowski M., Adam Bodnar dla „Polityki”: Mamy prawo żyć w czystym środowisku, „Polityka” 21 listopada 2019, https://tiny.pl/tscq1

UN Global Compact, „Prawo do czystego środowiska jako prawo człowieka” – publikacja raportu i konferencja podsumowująca, 17 grudnia 2019, https://tiny.pl/tsljx

UN Global Compact, Raport „Klimat a Prawa Człowieka. Prawo do czystego środowiska jako prawo człowieka”, https://tiny.pl/tslj4

UN Global Compact, Standard Programu Etycznego, https://tiny.pl/tslpc

Urbaniec J., Czyste powietrze 2020. Wnioski i zasady programu. Jak dostać dotację na wymianę pieca, ocieplenie domu, kolektory słoneczne, „Nowa Trybuna Opolska”, https://tiny.pl/tscxr

Wereśniak-Masri I., Prawo do czystego środowiska i prawo do czystego powietrza jako dobra osobiste, „Monitor Prawniczy” 2018, nr 17.

Zamorowska K., ONZ chce wzmocnić ochronę praw człowieka do czystego środowiska, „Teraz środowisko” 19 sierpnia 2019, https://tiny.pl/tsl14

Opublikowane

07-05-2021

Jak cytować

Babula, M. (2021). Konstytucyjne gwarancje w zakresie czystego środowiska a pozycja jednostki. Dyskurs Prawniczy I Administracyjny, (1), 7–22. https://doi.org/10.34768/dpia.2019.1.25