Kilka uwag na tle koncepcji wprowadzenia mediacji obligatoryjnych w sprawach wynikających z indywidualnych stosunków pracy (na podstawie projektu ustawy z dnia 14 grudnia 2020 roku)

Abstrakt

Zaprezentowana w projekcie ustawy z dnia 14 grudnia 2020 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw koncepcja opierająca się na obowiązku zamieszczania w umowach o pracę klauzul mediacyjnych oraz na wprowadzeniu obligatoryjnego przedsądowego postępowania mediacyjnego została zakwalifikowana jako próba wprowadzenia do polskiego porządku prawnego mediacji obowiązkowej. Rozwiązania w zakresie mediacji zawierające obligatoryjne elementy są nie tylko aprobowane w doktrynie, ale też dopuszczane w regulacjach prawnych. Istotnym przykładem jest tu dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 25 maja 2008 roku w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych, której przepisy nie wykluczają nałożenia na strony obowiązku mediacji przez ustawodawstwa krajowe. Jednak wprowadzenie mediacji obligatoryjnych nie może zakłócać realizacji prawa strony do dostępu do wymiaru sprawiedliwości. W obecnym kształcie projektowane rozwiązania mogą zagrażać prawu strony do sądu. Zagrożenie to należy wiązać z brakiem jasnego stanowiska w kwestii wpływu wszczęcia mediacji na bieg terminów do dochodzenia roszczeń kwalifikowanych jako terminy zawite i na bieg terminów przedawnienia oraz w braku przewidywanych rozwiązań w kwestii finansowania mediacji obligatoryjnych. Również odesłanie do przepisu art. 130 k.p.c. w przypadku niezałączenia przez powoda dokumentu potwierdzającego przystąpienie do mediacji nie jest poprawne, gdyż ustawowe wymaganie przeprowadzenia obowiązkowego postępowania przedsądowego przed wytoczeniem powództwa wiąże się nie z kwestią warunków formalnych pozwu, lecz z czasową niedopuszczalnością drogi sądowej. Dlatego bardziej trafnym rozwiązaniem byłoby kierowanie przez sąd stron do mediacji w przypadku niepodjęcia nieodpłatnej dla stron, obowiązkowej próby mediacyjnej, przy czym nie powinno ono odbywać się automatyczne, lecz po dokonaniu oceny w zakresie dopuszczalności zawarcia ugody i przeciwwskazań do mediacji.