Przyczyny nieważności postępowania jako podstawa skargi kasacyjnej
Słowa kluczowe:
Sąd Najwyższy, środki zaskarżenia, skarga kasacyjna, uchylenie orzeczenia, podstawy kasacyjne, przyczyny nieważności postępowania, przyczyny nieważności odrzuceniowej, przyczyny nieważności zniesieniowejAbstrakt
Podstawą skargi kasacyjnej w postępowaniu cywilnym może być naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Szczególny charakter przyczyn nieważności postępowania oznacza, że naruszenie postępowania ma a priori istotny wpływ na wynik postępowania w sprawie. Stwierdzenie przyczyny nieważności nie jest tożsame ze stwierdzeniem nieważności postępowania. Stwierdzenie nieważności jest kwalifikacją procesową, tj. wnioskiem z oceny, przy czym podstawą kwalifikacji jest podstawa nieważności, skutkiem kwalifikacji jest uchylenie, czyli wyłączenie dopuszczalności orzekania w sposób bezwzględny w postaci odrzucenia pozwu albo w sposób względny w postaci zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Sąd Najwyższy w postępowaniu kasacyjnym, biorąc pod uwagę przyczyny nieważności występujące w postępowaniu apelacyjnym, stwierdza nieważność tego postępowania. Dostrzeżenie przyczyn nieważności występujących w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, lecz wówczas niedostrzeżonych, umożliwia natomiast jednoetapowe (przyczyny nieważności odrzuceniowej) albo dwuetapowe (przyczyny nieważności zniesieniowej) badanie przyczyn i stwierdzanie nieważności postępowania.
Bibliografia
Allerhand M., Nieważność wyroku z powodu nienależytego obsadzenia sądu, „Przegląd Prawa i Administracji” 1909, nr 52.
Bendetson W., O kasacji według kodeksu postępowania cywilnego, „Palestra” 1933, nr 1-2.
Broniewicz W., Glosa do wyroku SN z 8.01.1998 r., II CKN 553/97, „Radca Prawny” 2000, nr 1.
Broniewicz W., Glosa do wyroku SN z 10.02.1998 r., II CKN 600/97, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1999, nr 3, poz. 58.
Broniewicz W., Uchylenie przez Sąd Najwyższy w trybie kasacji wyroku sądu pierwszej instancji w procesie cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2002, nr 4.
Ereciński T., Co zmienić w regulacji skargi kasacyjnej w sprawach cywilnych?, [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Gregorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Ereciński T., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. III, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Ereciński T., [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego. Środki zaskarżenia, Warszawa 2013, t. III, cz. 2, s. 940 i n.
Gapska E., Wady orzeczeń sądowych, Warszawa 2009.
Góra-Błaszczykowska A. , Apelacja. Zażalenie. Wznowienie postępowania. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Komentarz, Warszawa 2006.
Gudowski J., Kasacja w świetle projektu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego (z uwzględnieniem aspektów historycznych i prawoporównawczych), „Przegląd Legislacyjny” 1999, nr 4.
Gudowski J., Niezawisłość a związanie sędziego oceną prawną sądu wyższej instancji, „Polski Proces Cywilny” 2016, nr 3.
Gudowski J., Pogląd na kasację, [w:] Proces cywilny. Nauka. Kodyfikacja. Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012. Gudowski J., Sąd Najwyższy. Pozycja ustrojowa, funkcje i zadania (spojrzenie sędziego cywilisty), „Przegląd Sądowy” 2015, nr 11-12.
Halpern F., Podstawy kasacji cywilnej (I), „Głos Prawa” 1932, nr 4-5.
Hanausek S., Orzeczenie sądu rewizyjnego w procesie cywilnym, Warszawa 1966.
Hanausek S., System zaskarżania orzeczeń sądowych w nowym polskim postępowaniu cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1967, t. IX.
Knoppek K., Glosa do postanowienia SN z 4 października 2002 r., III CZP 62/02, „Państwo i Prawo” 2004, nr 5.
Łochowski M., Uchybienia w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji stanowiące przyczyny nieważności jako podstawy uwzględnienia kasacji, „Przegląd Sądowy” 1999, nr 10.
Łochowski M., Wiążąca sądowa wykładnia prawa, ocena prawna, wskazania co do dalszego postępowania (uwagi na tle art. 386 § 6 i art. 393(17) k.p.c.), „Przegląd Sądowy” 1999, nr 10.
Miączyński A., Zagadnienie „istotności” przepisów postępowania w polskim procesie cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1964, t. V.
Michalska M., Rozstrzygnięcia sądu kasacyjnego w procesie cywilnym, Kraków 2004.
Michalska M., Zakres rozpoznania sprawy przez Sąd Najwyższy w postępowaniu cywilnym, „Państwo i Prawo” 2003, nr 10.
Piasecki K., Podstawy kasacji według kodeksu postępowania cywilnego w świetle prawnoporównawczym, [w:] Symbolae Vitoldo Broniewicz. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Broniewicza, red. A. Marciniak, Łódź 1998.
Piekarski M., Glosa do orzeczenia SN z 1.04.1965 r., III PR 1/65, OSNC 1966, nr 2, poz. 20.
Piotrowska A.,Komentarz do art. 39815, [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. II,Komentarz do art. 367-729, red. A. Marciniak, Warszawa 2019.
Sanetra W., O roli Sądu Najwyższego w zapewnianiu zgodności z prawem oraz jednolitości orzecznictwa sądowego, „Przegląd Sądowy” 2006, nr 9.
Siedlecki W., Nieważność procesu cywilnego, Warszawa 1965.
Siedlecki W., Podstawy rewizji cywilnej, Warszawa 1959.
Siedlecki W., Prawo procesowe cywilne a prawo materialne, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1969, nr 3-4.
Siedlecki W., Uchybienia procesowe w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1971.
Szmulik B., Pozycja ustrojowa Sądu Najwyższego w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2008.
Waligórski M., Podstawy kasacyjne procesu cywilnego w świetle różnicy pomiędzy faktem i prawem, Lwów 1936.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Wiśniewski T., Apelacja i kasacja. Nowe środki odwoławcze w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1996.
Wiśniewski T., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. II, Artykuły 367-50539, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Wiśniewski T., O swoistości postępowania kasacyjnego w sprawach cywilnych (zagadnienia wybrane). Proces cywilny. Nauka. Kodyfikacja. Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012.
Zembrzuski T., Komentarz do art. 3983, [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, Warszawa 2021, Legalis.
Zembrzuski T., Nieważność postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2017.
Zembrzuski T., Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011.
Zieliński A., Glosa do wyroku SN z 21.11.1997 r., I CKN 825/97, „Palestra” 1989, nr 9-10.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Prawa autorskie (c) 2022 Tadeusz Zembrzuski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
