Pojęcie obrotu prawnego – próba systematyki

Abstrakt

Bezpieczeństwo prawne, jako ogólnosystemowa zasada ściśle związana z zasadą pewności prawa, znajduje swój wyraz w postaci zasady bezpieczeństwa obrotu. Pojęcie obrotu w kontekście prawnym w ogólności często jest rozumiane intuicyjnie, przez co zakres tego powszechnie stosowanego pojęcia wymaga usystematyzowania. Ustalenia w tym obszarze przyczynią się do ustalenia granic kompetencji – działań podmiotów, których ustawowym obowiązkiem jest jego ochrona (jak np. notariusze stojący na straży bezpieczeństwa obrotu). Pojęcie „obrotu” na gruncie prawnym należy rozpatrywać wielopłaszczyznowo. Obrót kreują w prawie dwie zasadnicze płaszczyzny. Jedna z nich stwarza warunki (podstawy) obrotu, druga zaś – stanowi akty stosowania prawa. Pierwszą z nich stanowią normy wyrażone w przepisach zamieszczonych w aktach normatywnych. Konstruowane w ramach poszczególnych gałęzi prawa normy prawne tworzą platformę dla odbywającego się, na podstawie i w granicach tych norm, obrotu – same jednak również stanowiąc jego przedmiot. Konsekwencją funkcjonowania w polskim systemie prawnym wspomnianych norm jest istnienie w obrocie drugiej jego płaszczyzny – stosowania prawa. Nie zawsze jednak w obrocie będą funkcjonować zdarzenia znajdujące swoją podstawę w normach prawa.