Wzorzec staranności zawodowej notariusza przy przestrzeganiu wymogów z art. 86 Prawa o notariacie
DOI:
https://doi.org/10.61823/dpia.2023.2.443Słowa kluczowe:
czynności notarialne, zdolność do czynności prawnej, odpowiedzialność notariusza, stan świadomości strony czynności notarialnejAbstrakt
Notariusz ma liczne obowiązki zawodowe, od których spełnienia często zależy bezpieczeństwo obrotu prawnego. Jednym z nich jest wskazany w art. 86 pr.not. obowiązek odmowy dokonania czynności, jeżeli poweźmie on wątpliwość, czy strona czynności notarialnej ma zdolność do czynności prawnej. Niewypełnienie tego obowiązku może spowodować nieważność czynności jako dotkniętej wadą oświadczenia woli, a także może narazić notariusza na odpowiedzialność karną. Niewątpliwie notariusz powinien dochować wysokiej staranności przy dokonywaniu oceny, czy w danej sprawie nie zachodzą przesłanki do odmowy dokonania czynności na podstawie art. 86 pr.not. Stany faktyczne z tym związane są zwykle bardzo różne, notariusz zaś jako profesjonalista bez wykształcenia medycznego nie ma narzędzi do oceny stanu psychicznego uczestnika czynności notarialnej. Z powyższych przyczyn pożądanym byłoby stworzenie modelu oczekiwanego w takim przypadku zachowania notariusza, aby uniknąć zarzutu, że notariusz nie działał z należytą starannością.
Bibliografia
Bednarczyk P., Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, Kraków 2014.
Buchała K., Zoll A., Polskie prawo karne, Warszawa 1997.
Byczyk M., Normy ostrożności w prawie karnym, Poznań 2015.
Celichowski M., Komentarz do art. 49, [w:] Prawo o notariacie. Komentarz, red. A.J. Szereda, Warszawa 2022.
Dębski R., Pozaustawowe znamiona przestępstwa. O ustawowym charakterze norm prawa karnego i znamionach typu czynu zabronionego nie określonych w ustawie, Łódź 1995.
Gadzińska P., Problemy związane z wykładnią przesłanek o nieostrym charakterze – na podstawie wybranych przepisów k.k. normujących nadzwyczajne złagodzenie kary, „Prokuratura i Prawo” 2022, nr 4, s. 29.
Gniewek E., O potrzebie szczególnej ostrożności notariusza przy dokonywaniu czynności z udziałem osób starszych, „Rejent” 2000, nr 5.
Kozieł G., Komentarz do art. 355, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, wyd. 3, Warszawa 2023.
Lipiński K., O dwóch odmianach wzorców osobowych w prawie karnym, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny” 2018, z 2.
Machnikowski P., Komentarz do art. 355, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, wyd. 10, Warszawa 2021.
Nowara-Bacz H., Komentarz do art. 86, [w:] Prawo o notariacie. Komentarz, red. A.J. Szereda, Warszawa 2022.
Oleszko A., Obrót cywilnoprawny w praktyce notarialnej i wieczystoksięgowej, Kraków 2003.
Pohl Ł., Niezachowanie wymaganej ostrożności – znamię czynu zabronionego czy odrębny element w strukturze przestępstwa?, [w:] Nieumyślność. Pokłosie VIII Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Warszawa 2007.
Skupień E., Kowanetz M., Notariusz jako świadek w sprawach o unieważnienie oświadczeń woli, „Palestra” 2008, nr 3‑4.
Trzaskowski R., Nieważność czynności prawnej dokonanej w formie aktu notarialnego, „Prawo w Działaniu” 2012, nr 12.
Welzel H., Studien zum System des Strafrechts, „Zeitschrift für die gesamte Strafrechtswissenschaft” 1939, nr 58.
Wierciński J., Brak świadomości albo swobody przy sporządzaniu testamentu, Warszawa 2013.
Zawłocki R., Pojęcie i funkcje społecznej szkodliwości czynu w prawie karnym, Warszawa 2007.
Zoll A., Karalność i kary-godność czynu jako odrębne elementy struktury przestępstwa, [w:] Teoretyczne problemy odpowiedzialności karnej w polskim oraz niemieckim prawie karnym, Wrocław 1990.
Zoll A., O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze” 1990, t. XXIII.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Aneta Wilkowska-Płóciennik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
