Zdolność do czynności prawnych w świetle art. 86 Prawa o notariacie

Abstrakt

W artykule podjęto próbę określenia, co należy rozumieć pod pojęciem „zdolności do czynności prawnych” w świetle art. 86 polskiego Prawa o notariacie. Na podstawie analizy dorobku orzecznictwa i doktryny sformułowano wniosek, że w rzeczywistości pojęcie to istotnie odbiega od ogólnego pojęcia zdolności do czynności prawnych, określonego w kodeksie cywilnym. Zgodnie z dominującym kierunkiem wykładni funkcjonalnej rozróżnia się bowiem „zdolność do czynności prawnych sensu stricto” – tj. w rozumieniu kodeksu cywilnego, oraz „zdolność do czynności prawnych sensu largo” – tj. w rozumieniu art. 86 Prawa o notariacie. To ostatnie pojęcie nawiązuje nie tyle do obiektywnych okoliczności formalnych dotyczących strony czynności notarialnej, takich jak wiek lub ubezwłasnowolnienie, ale raczej do subiektywnych możliwości podjęcia świadomej i swobodnej decyzji w przedmiocie złożenia oświadczenia woli. Przyczyny ukształtowania się takiego kierunku wykładni przedstawione zostały ponadto na szerokim tle historycznym oraz komparatystycznym. W ramach uwag końcowych sformułowano kilka wniosków co do ewentualnej potrzeby modyfikacji art. 86 Prawa o notariacie w jego aktualnym brzmieniu, z uwagi na związane z jego redakcją wątpliwości interpretacyjne. W oparciu o argumenty dogmatyczne, historyczne i komparatystyczne sformułowano postulat uchylenia tego przepisu w całości. Przemawia za tym nie tylko jego wadliwe sformułowanie, ale również okoliczność, że normę prawną o podobnej treści można wyinterpretować z innych przepisów Prawa o notariacie.