Pozasądowa kompensacja szkody medycznej
DOI:
https://doi.org/10.61823/dpia.2024.1.423Słowa kluczowe:
zdarzenie medyczne, szkoda, kompensacjaAbstrakt
W celu ułatwienia pacjentom dochodzenia roszczeń w Polsce w 2012 r. przyjęto pozasądowy system kompensacji szkód powstałych z tytułu zdarzenia medycznego oparty na działaniu wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Jednakże ich rozbudowana struktura oraz nieefektywność wywołały konieczność wypracowania nowych rozwiązań prawnych. Zgodnie z wprowadzonymi we wrześniu 2023 r. zmianami kompetencje w zakresie ustalania wystąpienia zdarzenia medycznego przejął Rzecznik Praw Pacjenta, a rekompensata szkody następuje z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Celem pracy jest analiza, porównanie i ocena rozwiązań obowiązujących w poprzednim i obecnym polskim systemie prawnym w zakresie pozasądowej kompensacji szkody wynikającej ze zdarzenia medycznego w kontekście poprawy skuteczności uzyskania świadczenia, jego wysokości oraz czasu trwania postępowania. Analiza prawno-porównawcza wykazała, że problemem praktycznym nowych rozwiązań może okazać się definicyjne, nieprecyzyjne ujęcie zdarzenia medycznego. Nadto ustawodawca nadal ogranicza możliwość dochodzenia rekompensaty tylko do następstw świadczeń zdrowotnych udzielanych w szpitalu. Zastrzeżenia budzi też wprowadzenie limitu wysokości świadczeń jako rozwiązanie zbliżone do już istniejącego oraz wyłączenie zakładów ubezpieczeń z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych i oparcie go w głównej mierze na odpisie z przychodów z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast pozytywnie należy ocenić przyjęcie w nowym systemie kompensacji zasady no fault oraz ustalenie w miejsce spadkobierców katalogu osób mogących wystąpić do Rzecznika z wnioskiem o kompensację szkody w razie śmierci pacjenta.
Bibliografia
Bagińska E., Alternatywne modele kompensacji szkód wyrządzonych przy leczeniu – analiza porównawcza, [w:] System prawa medycznego, t. 5: Odpowiedzialność prywatnoprawna, red. E. Bagińska, Warszawa 2021.
Bączyk‐Rozwadowska K., Koncepcja no fault compensation a polski system kompensacji szkód doznanych w następstwie zdarzeń medycznych, [w:] A. Olejniczak, J. Haberko, A. Pyrzyńska, D. Sokołowska, Współczesne problemy prawa zobowiązań, Warszawa 2015.
Białkowski M., Uwagi do polskiego systemu pozasądowej kompensacji szkód medycznych na tle nowozelandzkiego Injury Prevention, Rehabilitation, and Compensation Act, „Studia Prawnicze KUL” 2021, nr 3.
Białkowski M., Zmiany w Ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Kilka uwag o mechanizmie uzyskiwania odszkodowania lub zadośćuczynienia w postępowaniu przed wojewódzkimi komisjami do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza” 2012, nr 1.
Bieszczad M., Znaczenie koncepcji winy organizacyjnej i winy anonimowej przy dochodzeniu roszczeń cywilnoprawnych przez pacjentów, „Palestra” 2019, nr 6, https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/6-2019/artykul/znaczenie-koncepcji-winy-organizacyjnej-i-winy-anonimowej-przydochodzeniu-roszczen-cywilnoprawnych-przez-pacjentow.
Chmielowiec B., Młynarski T., Miesięcznik Ubezpieczeniowy: Nowy model kompensacji szkód medycznych, https://www.gov.pl/web/rpp/miesiecznik-ubezpieczeniowy-nowy-model-kompensacjiszkod-medycznych.
Farrell A.M., Devaney S., Dar A., No-fault compensation schemes for medical injury: A review, „Scottish Government Social Research” 2010.
Huras-Darkowska A., Ubezpieczenie z tytułu zdarzeń medycznych, „Roczniki Administracji i Prawa” 2021, 20, z. 4. Informacja o wynikach kontroli NIK. Pozasądowe dochodzenie roszczeń przez pacjentów, KZD.430.005.2018, Nr ewid. 163/2018/P/18/057/KZD, https://www.nik.gov.pl/kontrole/wyniki-kontroli-nik/pobierz,kzd~p_18_057_201807311343341533044614~01,typ,kk.pdf.
Jończyk J., Między odpowiedzialnością lekarza a ubezpieczeniem pacjenta, „Prawo i Medycyna” 1999, nr 3(1). Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Komentarz, red. D. Karkowska, Warszawa 2021.
Kowalewski E., Mogilski W.W., Istota i charakter ubezpieczenia pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych, „Prawo Asekuracyjne” 2012, nr 1.
Kowalewski E., Śliwka M., Wałachowska M., Kompensacja szkód wynikłych z „błędów medycznych”. Ocena projektowanych rozwiązań prawnych, „Prawo i Medycyna” 2010, nr 4 (41/12).
Kowalewski E., Ubezpieczenia pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych – blaski i cienie, [w:] Kompensacja szkód wynikłych ze zdarzeń medycznych. Problematyka cywilnoprawna i ubezpieczeniowa, red. E. Kowalewski, Toruń 2011.
Krupa-Lipińska K., Dochodzenie odszkodowania w trybie pozasądowym, [w:] System prawa medycznego, t. 5: Odpowiedzialność prywatnoprawna, red. E. Bagińska, Warszawa 2021.
Nesterowicz M., Prawo medyczne, wyd. 8, Toruń 2007.
Nesterowicz M., Przemiany odpowiedzialności za szkody wyrządzone przy leczeniu (od odpowiedzialności cywilnej do ubezpieczeniowej i gwarancyjnej), „Państwo i Prawo” 2000, nr 2.
Nesterowicz M., Ubezpieczeniowe i gwarancyjne modele kompensacji szkód wyrządzonych przy leczeniu, „Prawo Asekuracyjne” 2002, nr 2.
Nesterowicz M., Wałachowska M., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy leczeniu w związku z nowym pozasądowym systemem kompensacji szkód medycznych, [w:] Kompensacja szkód wynikłych ze zdarzeń medycznych. Problematyka cywilnoprawna i ubezpieczeniowa, red. E. Kowalewski, Toruń 2011.
Preis J., W sprawie charakteru prawnego ubezpieczenia z tytułu zdarzeń medycznych, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2015, nr 2.
Pytlarz M., Wina anonimowa jako podstawa odpowiedzialności deliktowej za szkody wyrządzone przy leczeniu, „Prawo i Medycyna” 2013, nr 1-2.
Sadowska J., Postępowanie przed wojewódzkimi komisjami do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych – wybrane problemy, „Przegląd Prawa Medycznego” 2021, nr 3-4.
Serwach M., Charakterystyka i zakres odpowiedzialności za zdarzenia medyczne, „Prawo Asekuracyjne” 2011, nr 3.
Sprawozdanie Rzecznika Praw Pacjenta z przestrzegania praw pacjenta w 2021 r., https://www.gov.pl/web/rpp/sprawozdanie-za-2021-rok.
Świątek K., Pozasądowe prawne modele kompensacji szkód medycznych – analiza prawno-porównawcza, „Studia Prawa Publicznego” 2023, nr 1(41).
Tenenbaum-Kulig M., Mechanizm pozasądowego uzyskiwania odszkodowania lub zadośćuczynienia za błąd medyczny w ujęciu projektu nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, „Prawo i Medycyna” 2010, nr 4 (41/12).
Accident Compensation Act 1972 (1972, No 43), http://www.nzlii.org/nz/legis/hist_act/aca19721972n43231/.
Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 146.
Ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 581.
Ustawa z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, t.j. Dz.U. z 2024 r., poz. 799.
Ustawa z 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Dz.U. z 2011 r., nr 113, poz. 660.
Ustawa z 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2023 r., poz. 1675.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Joanna Zdanowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
