„Kontrola” wydatków budżetowych realizowanych w formie tzw. wpłat z budżetu państwa
Słowa kluczowe:
wpłaty z budżetu państwa, gospodarka budżetowa, kontrola wydatków budżetowych, budżet państwa, fundusze celoweAbstrakt
Celem artykułu była analiza trybu i zasad przekazywania tzw. wpłat z budżetu państwa
na rzecz państwowych funduszy celowych oraz funduszy prowadzonych w Banku Gospodarstwa
Krajowego, a także próba odpowiedzi na pytanie, czy odejście od formuły dotacji ogranicza możliwość
sprawowania parlamentarnej i społecznej kontroli nad przekazywanymi środkami. Realizacja
przyjętego celu badawczego pozwoliła na potwierdzenie hipotezy, iż przekazywanie środków budżetowych
w formie tzw. opłat z budżetu państwa istotnie ogranicza możliwość sprawowania kontroli
nad przekazywanymi środkami. Wykazano również, że w niektórych z badanych sytuacji celem odejścia
od formuły dotacji było trwałe wyodrębnienie części wydatków budżetu państwa i stworzenie
podstaw prawnych do ich wydatkowania w sposób charakterystyczny dla gospodarki funduszowej.
Bibliografia
Ancyparowicz G., Przyczyny narastania deficytu Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2014, nr 65.
Bielawska K., Rola pozaskładkowych źródeł w finansowaniu świadczeń z ubezpieczenia społecznego wypłacanego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, „Ubezpieczenia Społeczne” 2016, nr 2.
Borodo A., Dotacje budżetowe należne ex lege, [w:] Problemy finansów publicznych i prawa finansowego. Księga jubileuszowa dedykowana profesor Elżbiecie Chojna-Duch, Wrocław 2021.
Chojna-Duch E., Struktura dotacji budżetowej. Studium teoretycznoprawne, Warszawa 1988.
Cilak M., Komentarz do art. 9, [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. Z. Ofiarski, SIP Lex 2021.
Czarnecki K., Dotacje budżetowe. Konstrukcja prawa i procedury, Toruń 2018.
Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., Komentarz do art. 297, [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. III, Komentarz do art. 278-363 k.k., red. W. Wróbel, A. Zoll, SIP Lex 2022.
Dębowska-Romanowska T., Prawne pojęcie ogólnej dotacji zobiektywizowanej, „Państwo i Prawo” 1989, nr 10.
Dębowska-Romanowska T., Wybrane zagadnienia klasyfikacji ekonomiczno-prawnej dotacji, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1989, t. LIII.
Dębowska-Romanowska T., Zagadnienia prawne wydatków publicznych na rzecz osób trzecich, Łódź 1993.
Duda M., Dotacje udzielane przez państwowe osoby prawne, „Państwo i Prawo” 2014, nr 3.
Duda-Hyz M., Fundusz Medyczny: organizacja i zasady gospodarki finansowej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021, nr 12.
Dudzińska A., Status i funkcje ustawy okołobudżetowej, [w:] Szkice z teorii tworzenia prawa i techniki legislacyjnej, red. M. Kłodawski, Warszawa 2018.
Fil W., Dotacje z budżetu Unii Europejskiej. Zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2021.
Grzybowski M., Normatywne uwarunkowania działalności informacyjno-sprawozdawczej Ministra Finansów w warunkach pandemii COVID-19 w roku 2020, [w:] Finanse publiczne w sytuacjach kryzysowych. Zagadnienie prawno-finansowe, red. G. Kuca, Kraków 2022.
Kłodawski M., Pleonazmy i analityzmy – wyrażenia redundantne pragmatycznie w języku prawnym, [w:] Język współczesnego prawa, red. A. Niewiadomski, E. Sztymelska, Warszawa 2012.
Kolek A., Sobolewski O., Polski system emerytalny. Prawne uwarunkowania trzech filarów, Warszawa 2021.
Krauschar K., Fundusz Wsparcia Straży Granicznej – uczestnictwo w pokrywaniu kosztów funkcjonowania tej formacji przez jednostki samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2020, nr 6.
Kucia-Guściora B., Fundusz Przeciwdziałania COVID-19 – antidotum finansowe na czas pandemii, „Kwartalnik Prawno-Finansowy” 2020, nr 1.
Kuciński J., Prezes Rady Ministrów jako organ podlegający kontroli sejmowej (w świetle regulacji normatywnych). Część I. Prezes Rady Ministrów jako podlegający kontroli sejmowej przewodniczący kolegialnego organu egzekutywy, „Studia Iuridica Lubliniensia” 2017, vol. XVI, nr 2.
Kulig M., Komentarz do art. 297, [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgwa, SIP Lex 2023.
Łukowiak D., Ustawa okołobudżetowa w systemie gospodarki finansowej państwa: charakter prawny i funkcje instytucji, „Państwo i Prawo” 2021, z. 7.
Marska-Dzioba N., Erozja zasad finansów publicznych na przykładzie działalności Funduszu Solidarnościowego, [w:] Finanse publiczne a finanse prywatne: problemy, diagnozy perspektywy, Szczecin 2020.
Mierzwa A., Komentarz do art. 29, [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. P. Smoleń, Warszawa 2014.
Ofiarska M., Ofiarski Z., Fundusz Dróg Samorządowych. Komentarz, SIP Lex 2020.
Ofiarski Z., Dotacja celowa jako kategoria źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego, [w:] Finanse publiczne i prawo finansowe – realia i perspektywy zmian. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Eugeniuszowi Ruśkowskiemu, red. L. Etel, M. Tyniewiecki, Białystok 2012.
Ofiarski Z., Plany finansowe państwowych funduszy celowych – wybrane problemy dotyczące statusu materialnoprawnego i proceduralnego, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2018, nr 521.
Oleś A., Odpowiedzialność karna w obrocie prawnym i odpowiedzialność podmiotów zbiorowych, [w:] Odpowiedzialność podmiotów zarządzających podmiotami gospodarczymi. Ujęcie publicznoprawe, red. J. Glumińska-Pawlic, Warszawa 2022.
Ostrowska A., Charakter prawny i rola dotacji w systemie wydatków publicznych, [w:] XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym – ocena dokonań i wnioski na przyszłość, red. Z. Ofiarski, Szczecin 2014.
Ostrowska A., Dotacja w systemie prawnofinansowym samorządu terytorialnego, [w:] Finanse publiczne i prawo finansowe – realia i perspektywy zmian. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Eugeniuszowi Ruśkowskiemu, red. L. Etel, M. Tyniewiecki, Białystok 2012.
Ostrowska A., Prawnofinansowy charakter wydatków dotacyjnych, [w:] Główne wyzwania i problemy systemu finansów publicznych, red. J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc, Lublin 2009.
Ostrowska A., Samorządowe prawo dotacyjne. Dotacje jako wydatki jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2018.
Ostrowska A., Wielowymiarowa odpowiedzialność prawnodotacyjna kierownika jednostki sektora finansów publicznych jako organu dotującego, [w:] Odpowiedzialność za gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych, t. 2, Formy odpowiedzialności za gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych, red. M. Smaga, M. Winiarz, Kraków 2018.
Patrzałek L., Dotacje jako transfery z budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin-Polonia. Sectio H”, 2017, vol. LI, nr 6.
Patyra S., Prawnoustrojowy status prezesa Rady Ministrów w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., Warszawa 2002.
Pierzchalska M., Niewystarczalność funduszu ubezpieczeń społecznych a budżet państwa, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2014, t. XV, z. 9, cz. 2.
Sarnecki P., Kierownicze kompetencje prezesa Rady Ministrów w strukturze administracji rządowej, „Przegląd Sejmowy” 2011, nr 3.
Socha R., Sytuacja finansowa Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a otoczenie makroekonomiczne, [w:] Różne aspekty ubezpieczeń społecznych. Materiały z seminariów ZUS (2), Warszawa 2012.
Stelmaszczyk K., Konstrukcja prawa odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych związana z dokonywaniem wydatków publicznych w formie dotacji na realizację zadań publicznych, [w:] Dyscyplina finansów publicznych. Aktualne problemy odpowiedzialności, red. J. M. Salachna, K. Stelmaszczyk, A. Babczuk, Warszawa 2020.
Stupienko E., Fundusz Inwestycji Lokalnych jako pozabudżetowa forma wsparcia jednostek samorządu terytorialnego, „Ekspertyzy i Opracowania. Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego” 2020, nr 117.
Szołno-Koguc J., Fundusze związane z ubezpieczeniami społecznymi w polskim systemie finansów publicznych, „Studia Ekonomiczne” 2018, nr 358.
Szołno-Koguc J., Funkcjonowanie funduszy celowych w Polsce w świetle zasad racjonalnego gospodarowania, Lublin 2007.
Świerczewska-Gąsiorowska A., Komentarz do art. 13, [w:] Ł. Czabotar, Z. Gądzik, A. Łyżwa i in., Ustawa o Policji. Komentarz, SIP Lex 2015.
Tegler E., Dotacje budżetowe i inne wydatki redystrybucyjne, [w:] System instytucji prawno-finansowych PRL, t. III, Instytucje budżetowe, cz. II, Dochody i wydatki budżetu, red. M. Weralski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łodź 1985.
Wantoch-Rekowski J., Komentarz do art. 52, [w:] Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. J. Wantoch-Rekowski, SIP Lex 2015.
Wantoch-Rekowski J., System ubezpieczeń społecznych a budżet państwa, Warszawa 2014.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Prawa autorskie (c) 2023 Michalina Duda-Hyz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
