System nomenklatury w polskiej służbie dyplomatycznej w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej
Słowa kluczowe:
nomenklatura, partia, weryfikacja, kadry, ideologiaAbstrakt
System nomenklatury to zespół stanowisk wymagających akceptacji partyjnej. Był on wyznacznikiem systemu wprowadzonego w Polsce po 1945 roku. Został zaimplementowany z radzieckiego systemu biurokratycznego. Nomenklatura nie obejmowała całej biurokracji, a jedynie jej część, zajmującą kluczowe stanowiska w aparacie partyjnym, państwowym i gospodarczym. System ten stał się również podstawą funkcjonowania służby dyplomatycznej. Przekładało się to oczywiście w wymierny sposób na jej kadry. Przygotowanie zawodowe stanowiło wyłącznie składnik uzupełniający. System ten uległ likwidacji wraz z destrukcją systemu politycznego funkcjonującego w ówczesnej Polsce.
Bibliografia
X Zjazd Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. 29 czerwca – 3 lipca 1986. Podstawowe dokumenty i materiały, Warszawa 1986.
Bagieński W., Wywiad cywilny Polski Ludowej w latach 1945-1961, Warszawa 2017.
Borodziej W., Od Poczdamu do Szklarskiej Poręby. Polska w stosunkach międzynarodowych, Londyn 1990.
Borodziej W., Wydział Zagraniczny KC PZPR, [w:] Centrum władzy w Polsce 1948-1970, pod red. A. Paczkowskiego, Warszawa 2003.
Ceranka P., Podstawowa Organizacja Partyjna PZPR w Ministerstwie Spraw Zagranicznych 1949-1989, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2016, nr 27.
Dąbek K., PZPR – retrospektywy portret własny, Warszawa 2006.
Friszke A., Próba portretu zbiorowego aparatu partyjnego, [w:] PZPR jako machina władzy, pod red. D. Stoli, K. Persaka, Warszawa 2012.
Gasztold P., Towarzysze z betonu. Dogmatyzm w PZPR 1980-1990, Warszawa 2019.
Góra W., PZPR od I do VII Zjazdu (XII 1948 r.-XII 1975 r.). Rozwój działalności, [w:] PZPR (1948-1978), pod red. A. Dobieszewskiego, J. W. Gołębiowskiego, Warszawa 1978.
Informator o strukturze i obsadzie personalnej całego aparatu PZPR, pod red. K. Persaka, Warszawa2000.
Janowski W., Ustrój władz, zadania i struktura aparatu wykonawczego KC PZPR w latach 1948-1990, [w:] Informator o strukturze i obsadzie personalnej, pod red. K. Persaka, Warszawa 2000.
Jarząbek W., Partia a polityka zagraniczna PRL. Uwagi na temat powiązań między Wydziałem Zagranicznym KC PZPR, MSZ i innymi podmiotami, [w:] PZPR jako machina władzy, pod red. D. Stoli, K. Persaka, Warszawa 2012.
Karpiński J., Ustrój komunistyczny, Warszawa 2005.
Kersten K., Narodziny systemu władzy. Polska 1943-1948, Poznań 1990.
Kochanski A., Obsada personalna kierownictw wydziałów KC PZPR (1948-1990), [w:] Informator o strukturze i obsadzie personalnej centralnego aparatu PZPR 1948-1990, pod red. K. Persaka, Warszawa 2000.
Kołomiejczyk N., Polska Zjednoczona Partia Robotnicza 1948-1986, Warszawa 1988.
Kostka W., Nomenklatura – zinstytucjonalizowana elita polityczna Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2006, nr 2.
Mołdawa T., Ludzie władzy 1944-1991, Warszawa 1991.
Romański M., Funkcjonowanie nomenklatury partyjnej w województwie rzeszowskim w latach 1948/49-1990, Sandomierz 2011.
Ruchniewicz K., Warszawa – Berlin – Bonn. Stosunki polityczne 1949-1958, Warszawa 2003.
Szczepanik K., Organizacja polskiej służby zagranicznej 1918-2010, Warszawa 2012.
Szczepanik K., Wybrane zagadnienia z zakresu ewolucji struktur organizacyjnych polskiej służby dyplomatyczno- konsularnej w latach 1944-1989, Historia dyplomacji polskiej, t. VI 1944/1945-1989, pod red. W. Materskiego, W. Michałowicza, Warszawa 2010.
Świder K., Ewolucja elity władzy w Związku Radzieckim i Rosji, Warszawa 2013.
Wrona J., Kompetencje i hierarchia urzędów. Formalna a rzeczywista pozycja polityczna marszałka sejmu, przewodniczącego Rady Państwa, prezesa Rady Ministrów, [w:] Władza w PRL. Ludzie i mechanizmy, pod red. K. Rokickiego, R. Spałka, Warszawa 2011.
Wrona J., PZPR a partie satelickie, [w:] PZPR jako machina władzy, pod red. D. Stoli, K. Persaka, Warszawa 2012.
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Prawa autorskie (c) 2022 Bernadetta Nitschke-Szram
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
